Συζήτηση για την οργάνωση απέναντι στην ενοικιαζόμενη «κοινωφελή» εργασία

Η συζήτηση στις 10/10/12 στην ΑΣΟΕΕ

Επιχειρούμε εδώ μια πρώτη καταγραφή των όσων συζητήθηκαν και παρουσιάστηκαν στην πρώτη συζήτηση της Τετάρτης 10/10 που έγινε με κάλεσμα από την συνέλευση «Άνεργοι/άνεργες από τις γειτονιές της Αθήνας» (http://anergoigeitonion.espivblogs.net).

Εμπειρίες από τα προγράμματα:

Εργαζόμενοι στα προγράμματα έδωσαν πραγματικά μια εξαιρετικά εμπεριστατωμένη, αποκαλυπτική και γλαφυρή εικόνα της φύσης των προγραμμάτων και των προβλημάτων και των προκλήσεων που ήδη αντιμετωπίζουν.

• νοσοκομείο Μεταξά: 120 άτομα σε διάφορες ειδικότητες με τους εργαζόμενους να απασχολούνται σε διαφορετικές θέσεις από το αντικείμενό τους.

• νοσοκομείο Παίδων: επίσης προσπάθεια να καλυφθούν θέσεις πάγιων αναγκών με εργαζόμενους στο 5μηνο πρόγραμμα με τοποθέτησή τους σε άσχετο αντικείμενο για το οποίο οι υπεύθυνοι αρνούνται καν την σχετική «εκπαίδευση» λόγω του περιορισμένου χρόνου διάρκειας του προγράμματος!

• Δήμος Καλλιθέας – ΜΚΟ «Ιλισσός». Η περίπτωση του Δήμου Καλλιθέας και της σχέσης του με την ΜΚΟ Ιλισσός είναι ένα μνημείο αυθαιρεσίας και διαπλοκής ΟΤΑ και ΜΚΟ, σύμφωνα με την τοποθέτηση μέλους του Σωματείου εργαζομένων στον Δήμο. Θέσεις για το πρόγραμμα που καλύφθηκαν από λίστα, πλήθος παρατυπιών και παρανομιών που τελικά μέσα από τις καταγγελίες των εργαζομένων στον Δήμο – είχαν σαν αποτέλεσμα την ακύρωση του ίδιου του προγράμματος!

• ΑΜΚΕΑ «Αθηνά»: η συγκεκριμένη ΜΚΟ εμπλέκεται σε ένα μεγάλο αριθμό προγραμμάτων όπως φαίνεται: στο νοσοκομείο Μεταξά, στο νοσοκομείο Παίδων, σε προγράμματα του Δήμου Ζωγράφου κ.λπ. Στις συμβάσεις της συγκεκριμένης ΜΚΟ αναγράφεται συχνά σαν διάστημα πληρωμής το πρώτο 10ήμερο του μήνα που σε αρκετές περιπτώσεις είχε ήδη ή ήταν πολύ κοντά στο να παραβιαστεί.

• «πρωτοπορίες» των ΜΚΟ στην Κρήτη: το τι επιφυλάσσουν τα προγράμματα κοινωφελούς φαίνονται με τον πιο εντυπωσιακά προκλητικό τρόπο προβλέποντας ότι σε περίπτωση που χωρίς ευθύνη της ΜΚΟ δεν ληφθεί η προβλεπόμενη χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ, η ΜΚΟ δεν είναι υποχρεωμένη να πληρώσει τον εργαζόμενο!

Το Σωματείο Βάσης Εργαζομένων στις ΜΚΟ – ΣΒΕΜΚΟ:

Μέλη του Σωματείου βάσης εργαζομένων στις ΜΚΟ (https://svemko.espivblogs.net) ενημέρωσαν για την ύπαρξη και τους σκοπούς του Σωματείου καθώς και τις εκτιμήσεις τους για τα συγκεκριμένα προγράμματα. Η ύπαρξη του Σωματείου δίνει πρώτα απ όλα μια συγκεκριμένη και σημαντική δυνατότητα συνδικαλιστικής οργάνωσης για τους εργαζόμενους στα 5μηνα προγράμματα αφού ουσιαστικά ο «άμεσος» εργοδότης είναι οι αντίστοιχες ΜΚΟ, καλύπτοντας για παράδειγμα την περίπτωση της απεργιακής δράσης κ.λπ.

Η τοποθέτηση του εργατολόγου Α. Καψάλη:

Tα προγράμματα αυτά δεν έρχονται σαν κεραυνός εν αιθρία. Αντίθετα αποτελούν το σημείο σύγκλισης τριών κεντρικών μνημονιακών πολιτικών: Πρώτον της εκτόξευσης της ανεργίας σε πρωτοφανή επίπεδα με την επιβολή των Μνημονίων. Δεύτερον της θεσμοθέτησης της ενοικιαζόμενης εργασίας με τη δημιουργία των λεγόμενων Εταιριών Προσωρινής Απασχόλησης (ΕΠΑ) (νόμος 4046), οι οποίες αυξήθηκαν μέσα σε δύο χρόνια εκθετικά, αλλά και Ιδιωτικών Γραφείων Εύρεσης Εργασίας (ΙΓΕΕ). Και τρίτον, μόλις το 2011 (νόμος 4019), με τη θέσμιση των «Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων» που θεωρούν πλέον το 90% των ανέργων ως «ευάλλωτες πληθυσμιακές ομάδες». Αυτά μαζί με την διεύρυνση του ρόλου και της λειτουργίας  των ΜΚΟ δημιουργούν το πλαίσιο υλοποίησης των Προγραμμάτων «κοινωφελούς» εργασίας.

ο άθλιος ρόλος της ΓΣΕΕ και εργατικών κέντρων:

η ΓΣΕΕ μέσω του Κέντρου Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΚΕΚ) του ΙΝΕ (Ινστιτούτου Εργασίας) και των περιφερειακών του Παραρτημάτων αλλά και μέσω ΚΕΚ διαφόρων εργατικών κέντρων είναι από τους μεγαλύτερους εμπλεκόμενους στα προγράμματα κοινωφελούς απασχολώντας σχεδόν 20.000 άτομα, διαμορφώνοντας μια καινούρια γενιά «πελατών-ψηφοφόρων». Η εμπλοκή της ΓΣΕΕ δεν είναι τυχαία. Είναι αποτέλεσμα της στρατηγικής επιλογής της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας για την μετατροπή ουσιαστικά των Συνδικάτων σε ΜΚΟ μέσα από την εξαφάνιση των όποιων ψηγμάτων ταξικού χαρακτήρα έχει απομείνει σε αυτά. Έτσι το μοντέλο του «ωφελούμενου», «απασχολήσιμου» εργαζόμενου απογυμνωμένου από τα θεμελιώδη εργασιακά δικαιώματα θα έχει την αντίστοιχη οργανωτική δομή – προετοιμάζοντας σταδιακά το έδαφος όχι απλά για «κοινωφελή» αλλά για εθελοντική εργασία!

Σχετικά με τις συμβάσεις:

Από την στιγμή που τα προγράμματα κοινωφελούς εργασίας αποτελούν συμβάσεις εργασίας, από τη στιγμή που δηλαδή που πρόκειται για εργασία και όχι κάποιας μορφής «επιδοτούμενη απασχόληση» ισχύουν κατά προτεραιότητα οι θεμελιώδεις – για την ακρίβεια οι αναγκαστικές αρχές του εργατικού δικαίου σχετικά με αμοιβές, άδειες, δικαίωμα απεργίας. Με άλλα λόγια πρέπει οι εργαζόμενοι ή οι ενδιαφερόμενοι για τα προγράμματα να έχουν υπόψιν τους ότι:

• η πληρωμή πρέπει να γίνεται με μισθό για την καταβολή του οποίου υπεύθυνος είναι και ο άμεσος και ο έμμεσος εργοδότης και ότι

• υπερισχύει το εργατικό δίκαιο

Είναι λοιπόν πολύ κρίσιμο και βασικό όσοι εντάσσονται στα προγράμματα αυτά να υπογράφουν την όποια σύμβαση συμπληρώνοντας ρητά με επιφύλαξη παντός νομίμου δικαιώματος, σαν μια πρώτη γραμμή άμυνας στην απαλλοτρίωση των εργασιακών δικαιωμάτων που οι συμβάσεις αυτές συνεπάγονται και επιβάλλουν, έχοντας υπόψιν πάντα ότι η απάντηση στην επίθεση αυτή θα δοθεί στο πολιτικό επίπεδο.

Πρώτες σκέψεις για την οργάνωση/αντίσταση

Ήταν κοινή διαπίστωση και εκτίμηση της συζήτησης ότι τα προγράμματα αντιπροσωπεύουν όχι απλά μια εξελιγμένη μορφή των κακόφημων stage αλλά μια πραγματικά καινούρια μορφή της επίθεσης του κεφαλαίου ενάντια στον κόσμο της εργασίας. Το ότι οι συμβάσεις αυτές υπογράφονται με ρήτρα την «παραίτηση από τις προβλέψεις των όποιων συλλογικών συμβάσεων» ή της Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας και το ότι οι εργαζόμενοι δεν αναφέρονται καν σαν εργαζόμενοι αλλά σαν «ωφελούμενοι» είναι ενδεικτικά της ιδεολογικής κατεύθυνσης αυτής της επίθεσης.

Άμεσα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι στα προγράμματα:

Οι συμβάσεις συνιστούν ένα σοβαρό πλήγμα στον πυρήνα των εργασιακών/εργατικών δικαιωμάτων. Το ΦΕΚ που αποτελεί τη βάση τους αφήνει επίτηδες ασαφή μια σειρά ζητημάτων και ρυθμίσεων με στόχο τον κατακερματισμό των εργαζόμενων και φυσικά το αδυνάτισμα της διεκδικητικής τους στάσης. Μεγάλος αριθμός εργαζομένων είναι ήδη στα μισά των προγραμμάτων και παραμένουν απλήρωτοι με τους εργοδότες να παίζουν κρυφτό και να μεταθέτουν τις ευθύνες στο Υπουργείο Εργασίας – το μόνο αναρμόδιο σε σχέση με αυτό.

Η συζήτηση ανέδειξε έτσι εντελώς φυσικά την ανάγκη παραπέρα οργάνωσης και ανάληψης πρωτοβουλιών για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των εργαζομένων στα προγράμματα.Πρόκειται για νέες και πιλοτικές μορφές εκμετάλλευσης, για νέα πεδία της ταξικής μάχης. Πολλά πράγματα όσον αφορά τις νομικές πτυχές  είναι επίσης ασαφή. Αλλά ξέρουμε ότι ο αποφασιστικός παράγοντας που θα διαμορφώσει το «δίκαιο» στα  καινούρια αυτά πεδία και θα επιβάλλει το δίκιο των εργαζομένων δεν είναι απλά κινήσεις σε νομικό επίπεδο αλλά η συλλογική και επίμονη πάλη τους.