Εργασιακοι Οδηγοι

Μίνι εργασιακός οδηγός

Αλήθειες και εργοδοτικοί μύθοι για το εργασιακό καθεστώς στις ΜΚΟ

  1. Εξαρτημένη εργασία ή εργολαβία και μίσθωση έργου;

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται στο χώρο των ΜΚΟ, ολοένα και συχνότερα, η απασχόληση εργαζομένων με αυτασφάλισή τους στον ΟΑΕΕ, σαν να επρόκειτο για εργολάβους.

Τι ισχύει:

  • Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, υποκρύπτεται σχέση εξαρτημένης εργασίας. Όταν ο/η εργαζόμενος/-η παρέχει την εργασία του/της υπό τις εντολές και οδηγίες του εργοδότη ως προς το χρόνο, τον τόπο και τον τρόπο παροχής, η εργασία είναι εξαρτημένου χαρακτήρα, ανεξαρτήτως της τυπικής συμβατικής σχέσης με τον εργοδότη.

Παράδειγμα: πλήρης ή μερική απασχόληση σε τόπο και χρόνο που ορίζει ο εργοδότης, κατά την οποία δεν ενδιαφέρει το αποτέλεσμα (λ.χ. εξυπηρέτηση συγκεκριμένου αριθμού ωφελούμενων ή παρακολούθηση ορισμένου πληθυσμού ορνιθοπανίδας), αλλά η ίδια η διαθεσιμότητα και παροχή της εργασίας.

  • Ο/η εργαζόμενος/η θα πρέπει να ασφαλίζεται στο ΙΚΑ, να λαμβάνει επιδόματα Χριστουγέννων, Πάσχα, αδείας, λοχείας κ.λπ., καθώς και τις άδειες και την αποζημίωση απόλυσης, που προβλέπονται από το νόμο.

Tι δεν ισχύει:

  • Κανείς χρηματοδότης δεν επιβάλλει στη διοίκηση της ΜΚΟ συγκεκριμένο τύπο συμβάσεων με τους εργαζομένους. Αντίθετα, όλοι οι χρηματοδοτικοί οργανισμοί απαιτούν από τη συμβαλλόμενη ΜΚΟ τη συμμόρφωσή της με την εργατική και ασφαλιστική νομοθεσία.
  • Η αυτασφάλιση στον ΟΑΕΕ δεν «εξυπηρετεί» τους εργαζομένους. Εξυπηρετεί αποκλειστικά τον εργοδότη, που προτιμά αναλώσιμους εργαζoμένους, τους οποίους μπορεί να απολύει όποτε θέλει, χωρίς αποζημίωση ή άλλες υποχρεώσεις.
  1. Τίτλος κτήσης (πρώην «απόδειξη επαγγελματικής δαπάνης»)

Προβλέπεται για άτομα που δεν είναι υπόχρεα τήρησης βιβλίων και στοιχείων και παρέχουν τις υπηρεσίες τους περιστασιακά  και όχι συστηματικά σε έναν εργοδότη. Επιπλέον, εκδίδεται από τον τελευταίο για αμοιβή έως 10.000 ευρώ. Για να θεωρείται μη συστηματική, η εργασία θα πρέπει να παρέχεται έως δύο φορές ανά εξάμηνο. Συχνή απασχόληση με αυτό το καθεστώς συνιστά απλώς ανασφάλιστη -και παράνομη- εργασία.

  1. Συμβάσεις ορισμένου αντί αορίστου χρόνου

Από την πλειονότητα των ΜΚΟ προτιμώνται οι συμβάσεις μίσθωσης έργου για ορισμένο χρόνο, αντί συμβάσεων αορίστου χρόνου.

Τι ισχύει:

  • Στην πραγματικότητα, οι συμβάσεις ορισμένου χρόνου, σε σύνδεση με κάποιο πρόγραμμα χρηματοδότησης, εξυπηρετούν μόνο την εκταμίευση της εκάστοτε δόσης. Συχνά, οι διαδοχικές συμβάσεις μίσθωσης έργου συνιστούν μία ενιαία σύμβαση αορίστου χρόνου, καθώς οι εργαζόμενοι καλύπτουν πάγιες και διαρκείς ανάγκες της οργάνωσης (παρέχουν δηλαδή πάντα τις ίδιες υπηρεσίες ανεξαρτήτως του προγράμματος στο οποίο απασχολούνται).

«Διαδοχικές» θεωρούνται οι συμβάσεις μεταξύ του ίδιου εργοδότη και του ίδιου εργαζόμενου, με τους ίδιους ή παρεμφερείς όρους εργασίας, όταν δε μεσολαβεί μεταξύ τους χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 45 ημερολογιακών ημερών.

  • Πώς κατοχυρώνεται: συνεχόμενη εργασία στον ίδιο εργοδότη, για τουλάχιστον δύο χρόνια, ανεξαρτήτως του αριθμού ανανεώσεων των συμβάσεων, ή τρεις τουλάχιστον ανανεώσεις συμβάσεων πέραν της αρχικής.
  1. Αποζημίωση κατά την απόλυση ή τη λήξη σύμβασης

Αποζημίωση απόλυσης δικαιούνται όλοι οι εργαζόμενοι που παρείχαν εξαρτημένη εργασία, όταν καταγγέλλεται η σύμβαση που είχαν συνάψει με τον εργοδότη και εφόσον εργάστηκαν για περισσότερο από ένα χρόνο. Το ύψος της αποζημίωσης διπλασιάζεται, εάν δεν προηγηθεί έγκαιρη προειδοποίηση του εργαζομένου.

Δικαίωμα σε αποζημίωση έχουν και όσοι εργαζόμενοι απασχολούνταν με σύμβαση έργου που υπέκρυπτε εξαρτημένη εργασία (βλ. 1 παραπάνω) ή κατά τη λήξη/καταγγελία σύμβασης ορισμένου χρόνου, εφόσον αποδειχθεί ότι κάλυπταν πάγιες και διαρκείς ανάγκες (βλ. 3 παραπάνω).

  1. Άκυρη απόλυση και ανάκλησή της

Άκυρη είναι η απόλυση, εφόσον δε γνωστοποιείται εγγράφως στον εργαζόμενο ή δεν του καταβάλλεται η νόμιμη αποζημίωση. Σε αυτήν την περίπτωση, ο εργοδότης υποχρεούται σε ανάκλησή της, να συνεχίσει να απασχολεί τον εργαζόμενο και οφείλει να του καταβάλλει μισθούς υπερημερίας, για όσο καιρό έμενε παράνομα εκτός εργασίας.

Παράνομη είναι η απόλυση προστατευόμενου μέλους της διοίκησης συνδικαλιστικού σωματείου, εγκύου κατά τη διάρκεια της λοχείας, καθώς και εργαζομένου κατά τη διάρκεια της νόμιμης άδειας του.

Καταχρηστική είναι κάθε απόλυση που δεν εξυπηρετεί αντικειμενικά το καλώς εννοούμενο συμφέρον της επιχείρησης και ειδικά όταν πραγματοποιείται από εκδικητικότητα (π.χ. λόγω συνδικαλιστικής δράσης ή διεκδίκησης των εργαζομένων, λόγω νόμιμης απεργίας ή επίσχεσης εργασίας).

  1. Επιδόματα Πάσχα, Χριστουγέννων, αδείας

Είναι υποχρεωτική η καταβολή τους σε όλους τους εργαζομένους που παρέχουν εξαρτημένη εργασία (και πάλι: ανεξαρτήτως της σύμβασης που έχουν υπογράψει). Η μη έγκαιρη καταβολή των επιδομάτων Πάσχα και Χριστουγέννων επισύρει ποινικές κυρώσεις για τον εργοδότη (με τη διαδικασία του αυτοφώρου).

  1. Καθυστέρηση μισθοδοσίας

Στις ΜΚΟ οι καθυστερήσεις στην καταβολή μισθοδοσίας φτάνουν συχνά τους πολλούς μήνες, με επιχείρημα την καθυστέρηση της χρηματοδότησης.

Τι ισχύει:

  • μόνος υπόχρεος έναντι των εργαζομένων είναι ο εργοδότης, δηλαδή η διοίκηση της ΜΚΟ, και οφείλει να καταβάλλει έγκαιρα τη μισθοδοσία τους, ανεξαρτήτως της ροής χρηματοδότησης.

Τι δεν ισχύει:

  • σε καμία περίπτωση δεν οφείλουν οι εργαζόμενοι να βγουν σε αναζήτηση χορηγιών ή να προβούν οι ίδιοι σε πίεση προς το χρηματοδότη για να λάβουν το μισθό τους.
  1. Εθελοντισμός ή απλήρωτη και ανασφάλιστη εργασία

Εθελοντισμός είναι: η εκούσια συμμετοχή ιδιώτη σε δράσεις κάποιας ΜΚΟ, για περιορισμένες ώρες και μέρες, ανάλογα με τη διαθεσιμότητα του.

Εθελοντισμός δεν είναι: η χωρίς αμοιβή εργασία/ επιβεβλημένη παρουσία εργαζομένων σε εκδηλώσεις και ημερίδες της οργάνωσης εκτός του ωραρίου εργασίας, ούτε η ανταπόκριση σε αγγελίες «ζητείται εθελοντής υπεύθυνος προγραμμάτων» ή «κάτοχος πτυχίου ανθρωπιστικών σπουδών για καθημερινή 8ωρη εθελοντική απασχόληση». Αυτή είναι «μαύρη» και απλήρωτη εργασία.

  1. Δεσμεύομαι από όσα φαίνεται να συμφώνησα υπογράφοντας τη σύμβασή μου;

Οι περισσότερες διατάξεις του εργατικού δικαίου είναι αναγκαστικές, δηλαδή υπερισχύουν κάθε αντίθετου όρου που περιλαμβάνεται σε οποιαδήποτε σύμβαση μεταξύ ιδιωτών. Πιο απλά, ο εργαζόμενος δεν δεσμεύεται από τυχόν καταχρηστικούς όρους που αναφέρονται στη σύμβαση που συνάπτει με τον εργοδότη.

Παράδειγμα: αν, υπογράφοντας τη σύμβαση εργασίας, ο εργαζόμενος φαίνεται να συμφωνεί ότι θα πληρώνεται σύμφωνα με τη ροή χρηματοδότησης, ότι δεν θα έχει απαίτηση αποζημίωσης απόλυσης ή άδειας λοχείας, ακόμα και ότι θα παρέχει έργο, αντί εξαρτημένης εργασίας (βλ. 1 παραπάνω), δεν δεσμεύεται από αυτή. Αντίθετα, μπορεί να διεκδικήσει το σεβασμό των δικαιωμάτων του και την αναγνώριση του πραγματικού καθεστώτος εργασίας του.

  1. Στις ΜΚΟ υπάρχει τελικά εργοδοσία;

Όσο οι εργαζόμενοι και οι εργαζόμενες στις ΜΚΟ δεν ορίζουμε οι ίδιοι τους όρους αμοιβής και εργασίας μας, όσο απαξιώνεται η δουλειά μας και υπομένουμε εκφοβισμούς και ψυχολογικούς εκβιασμούς για να εργαστούμε ανασφάλιστοι, απλήρωτοι ή υποαμειβόμενοι, εργοδοσία θα υπάρχει. Ανεξαρτήτως του αν αποκαλείται «διοίκηση» και αν πρόκειται για «εθελοντές», εμείς είμαστε εργαζόμενοι και εργαζόμενες και αυτοί οι εργοδότες μας.

  1. Συμμετοχή σε συνδικαλιστικά σωματεία

Οι συνδικαλιστικές ελευθερίες είναι κεκτημένο των αγώνων μας (συνταγματικά κατοχυρωμένο μεταξύ άλλων) και κανείς εργοδότης, με κανένα πρόσχημα, δεν μπορεί να εμποδίζει τους εργαζομένους του, ρητά ή έμμεσα, να συμμετέχουν σε συνδικαλιστικά σωματεία. Τα μέλη συνδικαλιστικών φορέων που διεκδικούν τη βελτίωση των όρων αμοιβής και εργασίας τους προστατεύονται από την εκδικητικότητα του εργοδότη τόσο νομικά όσο και -κυρίως- από το ίδιο το σωματείο που μπορεί και οφείλει να παρεμβαίνει σε κάθε περιστατικό στοχοποίησης εργαζομένων.

Η εφαρμογή των διατάξεων που αναλύονται παραπάνω δεν είναι «αυτόματη» και κανείς δε θα μας «χαρίσει» το σεβασμό των εργασιακών μας δικαιωμάτων. Αντίθετα, μόνο με συλλογικές διεκδικήσεις, ξεκινώντας από τους χώρους εργασίας μας και συμμετέχοντας στον αντίστοιχο συνδικαλιστικό φορέα, θα πετύχουμε βελτίωση των όρων αμοιβής και εργασίας μας.

Αν δεν το κάνουμε εμείς, κανείς δε θα το κάνει για εμάς!

 

———————————————–