- Τι είναι το Μητρώο Εργαζομένων σε ΜΚΟ;
Τον Σεπτέμβριο του 2020 υπεγράφη Κοινή Υπουργική Απόφαση με θέμα τη λειτουργία «Μητρώου Ελληνικών και Ξένων Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ΜΚΟ)» και ενός «Μητρώου Μελών Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ΜΚΟ)», που δραστηριοποιούνται σε θέματα διεθνούς προστασίας, μετανάστευσης και κοινωνικής ένταξης. Η ΚΥΑ αυτή εφαρμόζει και συγκεκριμενοποιεί το νόμο 4662/2020 ο οποίος στο άρθρο 191 εισήγαγε για πρώτη φορά το μητρώο εργαζομένων.
Αν θέλεις να διαβάσεις περισσότερα γιαυτό, βλ. https://www.e-nomothesia.gr/kat-politike-prostasia-psea-pallaike-amyna/nomos-4662-2020-phek-27a-7-2-2020-2.html και https://www.e-nomothesia.gr/kat-allodapoi/koine-upourgike-apophase-oik-10616-2020.html.
- Από που ξεφύτρωσε αυτό ή αλλιώς “Μα τι του ήρθε του Μηταράκη”;
Αυτή δεν είναι ωστόσο η πρώτη απόπειρα της κυβέρνησης να “βάλει τάξη στο ξέφραγο αμπέλι των ΜΚΟ”. Η δημιουργία του μητρώου ξεκινά στο τέλος του 2016 από τον τότε υπουργό μεταναστευτικής Μουζάλα. Η αρχική δημιουργία του μητρώου σχετίζεται με αιχμές του υπουργού για τη διαχείριση κονδυλίων από κάποιες ΜΚΟ. Επίσης από το πρώτο ακόμα διάστημα, εκτός από ζητήματα αδιαφάνειας, αφήνονται συστηματικά υπόνοιες για “ανεξέλεγκτους εργαζομένους και εθελοντές”. Τέλος, το εν λόγω μητρώο φέρεται ότι θα βάλει τέλος σε μη θεσμικές ομάδες ανθρώπων που δραστηριοποιούνται κυρίως εντός των camps αλλά και σε Ειδομένη και Πειραιά. Η αρχική εμφάνιση του μητρώου επιδιώκει να πλήξει κυρίως τις αλληλέγγυες δομές και σε δεύτερο επίπεδο να καταστήσει το κράτος το βασικό παίκτη στο μεταναστευτικό, από τον οποίο θα περνάνε όλες οι αποφάσεις και ο οποίος θα ορίζει ποιος κάνει τι.
Το αφήγημα των ανεξέλεγκτων ΜΚΟ εμφανίζεται ανά τακτά διαστήματα 2016-2019, ιδίως σε περιόδους που ασκείται κριτική στο υπουργείο μεταναστευτικής για τις συνθήκες διαβίωσης των μεταναστριών/προσφύγων. Σε αυτή την περίοδο το εν λόγω αφήγημα εστιάζει κυρίως στις ΜΚΟ ως εταιρείες και λιγότερο στα εργαζόμενα, εκτός από τις περιστασιακές αναφορές στις κατηγορίες για διευκόλυνση μεταναστριών να περάσουν από την Τουρκία που απευθύνονται σε εργαζόμενες και εθελόντριες ΜΚΟ που ασχολούνται με τη διάσωση στη θάλασσα.
Ο έλεγχος των ΜΚΟ και -κυρίως- των εργαζομένων τους εξελίσσεται σε κεντρικό πρόταγμα της κυβέρνησης ΝΔ ήδη από τους πρώτους μήνες διακυβέρνησης. Στα φασιστικά μπλόκα που στήνονται στη Λέσβο από “αγανακτισμένους πολίτες” που προπηλακίζουν και παρενοχλούν εργαζόμενα σε ΜΚΟ ακόμα και μέσα στα σπίτια τους, οι πολιτικές αρχές απαντούν ότι θα μπει τάξη στις ΜΚΟ. Ακριβώς αυτή τη στιγμή αποφασίζεται να ανακοινωθεί η ανα-σύσταση του μητρώου ΜΚΟ αλλά και η δημιουργία μητρώου εργαζομένων σε ΜΚΟ το οποίο δεν υπήρχε ως τότε. Το υπάρχον αφήγημα για τις κακές ΜΚΟ εμπλουτίζεται πλέον και περιλαμβάνει κυβερνητικές δηλώσεις για «κάποιες ΜΚΟ με σκοτεινό ρόλο» και εργαζόμενα άλλων ΜΚΟ που «υποκινούν επεισόδια με μετανάστες». Χαρακτηριστική η δήλωση Κουμουτσάκου ότι οι μετανάστες διοργάνωσαν πορεία στη Λέσβο με καθοδήγηση των ΜΚΟ επειδή δυσαρεστήθηκαν με το μητρώο ελέγχου που ετοιμάζει η κυβέρνηση.
Μπορούμε λοιπόν να δούμε πως παρά το αφήγημα για κατάρτιση του μητρώου με σκοπό τη μεγιστοποίηση της διαφάνειας για τα οικονομικά των ΜΚΟ και την προστασία των προσφυγισσών/μεταναστών, το μητρώο συστηματικά χρησιμοποιείται ως εργαλείο για ποινικοποίηση της αλληλεγγύης, θέτοντας κανόνες για το ποια μπορούν να είναι αλληλέγγυα και με ποιους τρόπους, αποκλείοντας όσα δεν έχουν θεσμικό χαρακτήρα και αποδίδοντάς τους σκιώδη χαρακτηριστικά. Επιπλέον, προωθεί πολιτικές πειθάρχησης κυρίως των εργαζομένων, τους οποίους συστηματικά παρουσιάζει σαν δυνητικά κακοποιητικούς, σκοτεινούς χαρακτήρες που πλουτίζουν σε βάρος των προσφύγων. Συνδέεται δε με το ευρύτερο πλέγμα αντιμεταναστευτικών πολιτικών το οποίο γίνεται όλο και πιο πυκνό, περιορίζοντας όλο και περισσότερο την αξιοπρέπεια και την πρόσβαση σε κατάλληλες συνθήκες διαβίωσης των προσφύγων/μεταναστριών.
- Γιατί με αφορά το μητρώο εργαζομένων;
Όσα εργαζόμαστε στις δομές του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου (π.χ. Υπ. Ασύλου, camps, ξενοδοχεία) θα χρειαστεί να αποκτήσουμε ειδική ταυτότητα για να μπαίνουμε στο χώρο δουλειάς μας, αφού εγγραφούμε στο μητρώο «μελών ΜΚΟ». Για να αποκτήσουμε την ταυτότητα πρέπει οι εργοδότες μας να καταθέσουν στο Υπουργείο σειρά προσωπικών εγγράφων, μεταξύ των οποίων και το ποινικό μας μητρώο, «λευκό», χωρίς καμία τελεσίδικη καταδίκη για οποιοδήποτε ποινικό αδίκημα, εκτός παραβίασης του ΚΟΚ. Ποινικό μητρώο και λοιπά στοιχεία (διεύθυνση, τηλέφωνο, email, βιογραφικό) των εργαζομένων, εθελοντών κτλ θα συγκεντρώνονται, αξιολογούνται και φυλάσσονται από το Υπουργείο Μετανάστευσης, το οποίο θα έχει τη δυνατότητα να αξιολογεί και την προσωπικότητά μας, για να μας πάρει πίσω την περιβόητη ταυτότητα.
Είναι προφανές πως ένα μητρώο μελών ΜΚΟ (ποιος βάφτισε άραγε τις εργαζόμενες μέλη;) δεν έχει πρακτικό λόγο ύπαρξης, καθώς όλες οι απαραίτητες για το κράτος πληροφορίες, όλα τα στοιχεία μας, βρίσκονται ήδη στην ΕΡΓΑΝΗ. Η δημιουργία αυτού του νέου μητρώου συμβολικά συντελεί στο να παρουσιαζόμαστε ως ένα είδος εργαζομένων προς επιτήρηση, δυνητικά επικίνδυνων και παραβατικών. Ο αυταρχικός και τιμωρητικός χαρακτήρας του νέου νόμου πρόκειται να κάνει την θέση μας ακόμη πιο επισφαλή, μέσω πιθανών απολύσεων ή άλλων βλαπτικών εργασιακών μεταβολών, για όσες δεν μπορούν να προσκομίσουν τα απαραίτητα έγγραφα, έχουν «λερωμένο» ποινικό μητρώο και δεν θεωρούνται εύνομοι και πειθήνιοι πολίτες.
Ανοίγει έτσι ο δρόμο για την απόλυση όλων των εργαζομένων που έχουν διαπράξει αδικήματα όχι μόνο σχετικά με την παιδική προστασία, αλλά και οποιασδήποτε άλλης φύσης, ακόμα και πλημμεληματικού χαρακτήρα. Αυτή η πρακτική, ουσιαστικά, δεν αποτελεί τίποτα άλλο από την εισαγωγή «από το παράθυρο» ενός ιδιότυπου πιστοποιητικού κοινωνικών φρονημάτων, καθώς οι συμμετέχοντες και συμμετέχουσες στα κοινωνικά κινήματα -συνδικαλιστικά, ταξικά, περιβαλλοντικά, αντιφασιστικά, αντικατασταλτικά κ.α.- σχεδόν πάντα έχουν ποινές (διατάραξη κοινής ειρήνης, αντίσταση κατά της αρχής, απείθεια, ρύπανση, κ.α.). Ταυτόχρονα έχει καταστροφικές συνέπειές για όλους και όλες τους αποφυλακισμένους/ες, απεξαρτημένους/ες και άλλες κοινωνικά ευάλωτες ομάδες που κάποια στιγμή στο παρελθόν είχαν αναγκαστεί να καταφύγουν στη μικρό-παραβατικότητα (ομάδες που όπως είναι γνωστό συχνά βρίσκουν δουλειά σε οργανώσεις τέτοιου τύπου ακριβώς γιατί πολλές φορές αυτό τους βοηθάει στην επανένταξή τους και με την σειρά τους, πλέον, οι άνθρωποι αυτοί βοηθούν επόμενους κλπ), ενώ αποκλείει και όλους τους πρόσφυγες και μετανάστες/τριες (π.χ. διερμηνείς) που μπορεί να είχαν καταδικαστεί κάποια στιγμή έστω και για παράνομη είσοδο στην χώρα!
- Δηλαδή τι μπορεί να μου συμβεί αν δεν έχω λευκό ποινικό μητρώο;
Αν η εργοδότρια ΜΚΟ σου επιλέξει να μην σε απασχολήσει σε κάποια θέση εκτός των δομών υπό την επίβλεψη του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου πιθανότατα θα καταγγείλει την σύμβαση εργασίας σου επικαλούμενη την εν λόγω ΚΥΑ. Ως Σωματείο γνωρίζουμε για μία τουλάχιστον τέτοια περίπτωση (Η “χαμένη τιμή” των εργαζομένων σε ΜΚΟ ή πώς ξαναγεννιέται το πιστοποιητικό κοινωνικών φρονημάτων και που μπορεί να οδηγήσει <https://svemko.espivblogs.net/?p=1554>)
Επιπλέον, τίθενται ζητήματα σχετικά με τα προσωπικά σου δεδομένα. Καταρχάς είναι ασαφείς οι διαδικασίες ως προς το ποια άτομα χειρίζονται τα προσωπικά σου έγγραφα, καθώς δεν γνωρίζουμε αν έχουν όλες οι ΜΚΟ υπεύθυνο άτομο και τυποποιημένες διαδικασίες για τη συλλογή και επεξεργασία των δεδομένων αυτών.
Σε περίπτωση δε απόλυσης σου εξαιτίας της μη συμμόρφωσης με τις προδιαγραφές του Μητρώου, είναι εξαιρετικά πιθανό να πληροφορηθούν ή να συμπεράνουν και οι συνάδελφοι/ισσες σου, ότι το ποινικό σου μητρώο δεν είναι λευκό. Εν ολίγοις δεν έχεις τον έλεγχο με ποια άτομα θα μοιραστείς γεγονότα τα οποία έχουν συμβεί στο παρελθόν σου και δεν έχουν κάποια σχέση με τη δουλειά σου.
- Τι κάνει το ΣΒΕΜΚΟ για όλα αυτά;
Το Σωματείο Βάσης Εργαζομένων στις ΜΚΟ είναι πανελλαδικό πρωτοβάθμιο κλαδικό σωματείο που ιδρύθηκε το 2010 και αποτελείται από εργαζόμενα (και όχι διοικητικά στελέχη) στις ΜΚΟ. Το ζήτημα του ποινικού μητρώου που ζητείται από την εργοδοσία των ΜΚΟ για ορισμένες κατηγορίες εργαζομένων (π.χ. όσα εργάζονται στο κομμάτι της παιδικής προστασίας) έχει απασχολήσει και παλιότερα το σωματείο (Καθαρά Ποινικά Μητρώα Και Εργασία Στις ΜΚΟ <https://svemko.espivblogs.net/?p=894>).
Όσον αφορά συγκεκριμένα το ζήτημα του μητρώου εργαζομένων σε ΜΚΟ, το ΣΒΕΜΚΟ έχει ήδη συντάξει ένα κείμενο (Άμεση Απόσυρση Του Νόμου Για Το Μητρώο Μελών Σε ΜΚΟ <https://svemko.espivblogs.net/?p=1509>), σκοπός του οποίου είναι η ενημέρωση των εργαζομένων για το θέμα αυτό, καθώς και η ανάλυση των πολιτικών προεκτάσεων και των επιπτώσεων που θα έχει η δημιουργία του μητρώου στην εργασία μας. Επίσης, από κοινού με το Σωματείο Βάσης Εργαζομένων στην Ψυχική Υγεία και την Κοινωνική Πρόνοια (ΣΒΕΨΥΚΟΙ) και το Σωματείο Εργαζομένων στη ΜΚΟ Άρσις, το ΣΒΕΜΚΟ έχει καταθέσει αίτηση ακύρωσης της ΚΥΑ ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας. Σε περίπτωση που η αίτηση γίνει δεκτή θα οδηγήσει σε ακύρωση της ΚΥΑ που προβλέπει τους συγκεκριμένους όρους λειτουργίας του Μητρώου. Επιπλέον, τα τρία σωματεία έχουμε προσφύγει στην Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα προκειμένου να γνωμοδοτήσει σχετικά με τη νομιμότητα της συλλογής και επεξεργασίας των δεδομένων των εργαζομένων από το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου.
Τέλος, στις 22/2/2021 το ΣΒΕΜΚΟ πραγματοποίησε παρέμβαση έξω από τα γραφεία της ΜΚΟ ΕΚΠΟΣΠΟ Νόστος, ενάντια στην απόλυση του συναδέλφου Μ.Σ. λόγω του ποινικού του μητρώου, στις 10/4/2021 οργανώσαμε διαδικτυακή εκδήλωση συζήτηση με συναδέλφισσες/ους για το μητρώο και στις 9/5/2021 ανοιχτή συνέλευση στο λόφο του Στρέφη με το ίδιο θέμα.
- Πως μπορώ να συμμετέχω;
Ενημερώσου και ενημέρωσε τις συναδέλφισσες και τους συναδέλφους σου:
Το ζήτημα του μητρώου εργαζομένων σε ΜΚΟ είναι κάτι που μας αφορά όλες. Παρ’ όλα αυτά, δεν μπορούμε να περιμένουμε την ενημέρωση σχετικά με αυτό να έρθει από τους εργοδότες μας, και σίγουρα οι προεκτάσεις του δε θα απασχολήσουν τα καθεστωτικά ΜΜΕ. Οπότε, η ευθύνη της ενημέρωσης είναι στα χέρια μας. Η γνώση είναι δύναμη!
Πάρε μέρος στις διαδικασίες του σωματείου σου:
Το σωματείο είναι η τακτική του συνέλευση, οι αποφάσεις και η δύναμη που πηγάζει από την ενεργητική συμμετοχή μας. Σε αυτήν ακούγονται όλες οι απόψεις και οι προβληματισμοί, με στόχο τη συνδιαμόρφωση. Ένα από τα θέματα με τα οποία καταπιάνεται το ΣΒΕΜΚΟ είναι αυτό του μητρώου εργαζομένων σε ΜΚΟ. Στην εβδομαδιαία συνέλευση, μοιραζόμαστε ενημερώσεις και εξελίξεις σχετικά με το μητρώο, προτείνουμε και οργανώνουμε δράσεις, και συλλογικοποιούμε τις αντιστάσεις μας. Η δύναμή μας είναι καθεμία και καθένας από εμάς.
Οικονομική συνεισφορά για την προσφυγή:
Η διαδικασία της προσφυγής συνεπάγεται ένα συγκεκριμένο οικονομικό κόστος, το οποίο θα καλυφθεί από τα μέλη του σωματείου. Κάθε είδους συνεισφορά προς αυτό τον σκοπό είναι πολύτιμη.